Je bent nooit te oud om te leren: Hoe zorg je ervoor dat ouderen uitgedaagd blijven?
Veel ouderen hebben behoefte aan cognitieve uitdaging en het opdoen van nieuwe kennis. Enny en Ilse zagen tijden het werken in de ouderenzorg dat maar weinig activiteiten echt goed aansloten bij ouderen. Nog te vaak worden ouderen aan de zijlijn geplaatst en cognitief weinig uitgedaagd. Daar wilden ze verandering in brengen. Waarom niet studenten koppelen aan ouderen en deze ouderen uitdagen om colleges te volgen? Zo kunnen ze bijdragen aan een structurelere verbinding tussen generaties en ouderen cognitief blijven uitdagen. Je bent toch nooit te oud om te leren?!
Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan organiseert sinds 2014 interactieve colleges voor senioren, gegeven door enthousiaste studentdocenten op verschillende locaties in Nederland. Enny van Arkel en Ilse Nieuwland zijn de trotse oprichters en directeur-bestuurders van de stichting. Ze streven naar een maatschappij waarin een leven lang leren voor iedereen de norm is.
Ouderen mentaal uitdagen om het welbevinden te bevorderen
Het is belangrijk om ouderen actief (en zinvol) te betrekken in de samenleving omdat het mentale vermogen een voorwaarde is voor het welbevinden van deze mensen. Wie actief blijft op sociaal, emotioneel en cognitief gebied, ervaart een toename in welbevinden en een afname van psychische klachten. Nog te vaak worden ouderen aan de zijlijn geplaatst en cognitief weinig uitgedaagd. Daarmee worden ze buitenspel gezet omdat je ze niet meer mentaal uitdaagt. Dan stimuleer je indirect ook de achteruitgang van het brein (wat je niet gebruikt, dat verlies je). Als ouderen mentaal uitgedaagd worden dan hebben ze amper (of minimale) achteruitgang in denken en leren.
“Het brein van oude mensen wil worden uitgedaagd om nieuwe dingen doen. Uitdagen, nieuwe dingen doen, mensen enthousiast maken, actief meedenken, dat is gewoon geweldig voor het brein” – Erik Scherder (ambassadeur) over Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan
Het ontstaan van Oud Geleerd Jong Gedaan
Tijdens een vakantiebaan in de ouderenzorg zagen Enny van Arkel en Ilse Nieuwland dat er veel stigma’s heersen rondom ‘ouderen’ en ‘ouder worden’. Ze zagen dat het welzijnsaanbod op de meeste locaties niet goed aansloot bij de wensen van alle bewoners. Ouderen hadden de behoefte om uitgedaagd te worden en om nieuwe dingen te leren samen met anderen. Enny en Ilse kwamen toen met het idee om studenten te koppelen aan ouderen en hen dan colleges te laten geven. Jonge studenten delen de kennis die zij opdoen op het HBO of aan de universiteit met leergierige senioren. Er waren nog weinig activiteiten voor ouderen waarbij jong en oud werden samengebracht dus dit was nog helemaal nieuw. Zo werd Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan in het leven geroepen. Enny van Arkel: “Onze activiteiten zijn cognitief uitdagend en verbinden generaties met elkaar door middel van het delen van kennis. Want persoonlijke groei is niet afhankelijk van leeftijd. Wij streven naar een maatschappij waarin een leven lang leren voor iedereen de norm is.”
Studenten en ouderen samenbrengen
Voor studenten is het leuk om relevante werkervaring op te doen en in contact te komen met ouderen. Ilse Nieuwland: “Doordat de colleges interactief van aard zijn, leren de studenten weer van de levenservaring van de deelnemers. Tevens verbeteren zij hun presentatievaardigheden en doen relevante vrijwilligerswerkervaring voor hun cv op. Ook leren zij hun vakgebied vanuit andere invalshoeken te benaderen en komen zij op allerlei plekken waar zij anders niet snel over de drempel zouden stappen, wat het een erg leerzame ervaring maakt.” Ondertussen wordt Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan jaarlijks door tienduizenden senioren en honderden studenten in het hele land ingezet om ouderen cognitief uit te dagen met activiteiten. Enny van Arkel: “Het verbinden van generaties door middel van kennis, dát is onze kracht. Studenten worden ook regelmatig verrast door de senioren. Zo was er laatst een deelneemster aan een college kunstgeschiedenis die zo dankbaar was voor alles wat de student haar verteld had, dat zij besloot een schilderij voor deze student te maken. Dat soort dingen zijn natuurlijk hartverwarmend."
Deze impact zien ze ook terug in de reactie die studenten soms krijgen van families. Ilse Nieuwland: “We zijn als organisatie wel eens uitgenodigd om aanwezig te zijn tijdens de uitvaart van een deelnemer. Deze deelnemer was al vijf jaar lang iedere week aanwezig bij colleges en heeft er veel aan gehad. Het is echt heel bijzonder om dit terug te krijgen van familieleden.”
Enny van Arkel: “De kennis die de senioren opdoen is weer nieuwe gespreksstof voor het contact met familieleden, vrienden of andere bekenden. We stimuleren dat 60-plussers hun hele leven blijven leren. Door ze digitaal te verbinden met streven we ernaar gevoelens van eenzaamheid weg te nemen. En we zijn ervan overtuigd dat het bieden van cognitieve uitdagingen helpt om geestelijke achteruitgang te remmen.”
